Gościec stawowy przewlekły

Choroba dotyka zazwyczaj mniejsze stawy, w tym np. stawy palców, łokci i nadgarstków. Powikłania po reumatoidalnym zapaleniu stawów mogą skutkować przedwczesnym zgonem osoby chorej.

Największa zachorowalność dotyczy grupy wiekowej między 40. a 50. rokiem życia. Schorzenie występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Dokładne przyczyny choroby nie są do tej pory znane.

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów to schorzenie autoimmunologiczne. Oznacza to, że choroba wywołuje nieprawidłową odpowiedź systemu odpornościowego, który  atakuje zdrowe komórki organizmu, co prowadzi do obrzęku, sztywność i bólu w obrębie tkanek stawu. Po pewnym czasie choroba może wywołać groźne uszkodzenia chrząstek, ścięgien i więzadeł, a w konsekwencji może doprowadzić do całkowitego zniszczenia i dysfunkcji stawów.

Czynniki odpowiedzialne za wspomniane zaburzenia reakcji układu immunologicznego nie zostały jeszcze dokładnie ustalone. Dotychczasowe badania pozwoliły jednak na wyodrębnienie czynników ryzyka, których wystąpienie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów.

Niektóre badania wskazują na to, że skłonność do zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów może być przekazywana genetycznie. Chociaż ryzyko odziedziczenia choroby uważa się za niewielkie to obecność w rodzinie osoby chorującej na ZRS uważa się za dodatkowy czynnik ryzyka.

Ryzyko zachorowania jest również związane z płcią. Reumatoidalne zapalenie stawów występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn, co może być związane z działaniem  estrogenów (grupa hormonów płciowych), które odgrywają ważną rolę w organizmach kobiet.

Czynnikiem ryzyka jest również tryb życia i związane z nim nawyki, a w szczególności palenie papierosów. Dowody sugerują, że ludzie, którzy palą, są narażeni na zwiększone ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów.

Diagnostyka RZS

Przy rozpoznaniu reumatoidalnego zapalenia stawów brane są pod uwagę liczne kryteria. Najpierw należy ustalić czy w obrębie stawów rozwija się stan zapalny, co może zostać potwierdzone badaniem USG. Należy również wykluczyć inne choroby, które mogą być przyczyną zapalenia stawów, w tym np. artretyzm, łuszczycowe zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, artralgię lub krioglobulinemię. Kolejnym krokiem jest ustalenie które stawy zostały zajęte stanem zapalnym oraz w jakiej liczbie.

RZS atakuje zazwyczaj większą liczbę małych i średnich stawów. Do diagnostyki wykorzystywane są również badania krwi, które mają wykazać obecność charakterystycznych dla tej choroby przeciwciał. Istotny jest również czas trwania objawów (zazwyczaj ponad 6 tygodni). Lekarze zlecają także wykonanie badań rentgenowskich, zazwyczaj w obrębie rąk i stóp, w celu wykrycia charakterystycznych uszkodzeń stawów, typowych dla RZS.

Metody leczenia RZS

Nie ma kompleksowego lekarstwa na reumatoidalne zapalenie stawów, ale wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwala wielu osobom z RZS na normalne funkcjonowanie i zachowanie komfortu życia.

Podstawą w leczeniu RZS są środki farmakologiczne o charakterze przeciwzapalnym oraz przeciwbólowym. Nowoczesne leki są w stanie w znacznym stopniu złagodzić objawy oraz spowolnić rozwój choroby. Stosowane są również leki modyfikujące przebieg choroby, które ograniczają ryzyko wystąpienia powikłań.

W ramach leczenia wspomagającego  stosowane są zabiegi fizjoterapeutyczne, np. kinezyterapia (ćwiczenia ruchowe), które mają pomóc w zachowaniu funkcjonalności stawów. Możliwe jest także skorzystanie z zabiegów krioterapeutycznych oraz magnetoterapii.

Jeżeli postęp choroby doprowadził do poważnych zmian w stawach, które ograniczają mobilność chorego, konieczne jest wykorzystanie leczenia chirurgicznego i przeprowadzenie operacji stawów.

Podsumowanie

Reumatoidalne zapalenie stawów, nazywane również przewlekłym gośćcem stawowym, jest poważną chorobą reumatyczną o przewlekłym charakterze i uciążliwych objawach. Powikłania chorobowe mogą mieć charakter pozastawowy, a więc mogą zaburzać funkcjonowanie ważnych dla życia organów wewnętrznych i prowadzić do przedwczesnej śmierci chorego, poprzedzonej okresem niepełnosprawności. Współczesna medycyna może ograniczyć ryzyko wystąpienia powikłań i poprawić jakość życia osoby chorej, ale kluczową sprawą w kontekście skutecznego leczenia jest jak najszybsze zdiagnozowanie choroby.

Stanisław Skorcz

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy gośćca stawowego przewlekłego